1. Định nghĩa: CKTM là khoản DN bán giảm giá niêm yết cho KH mua hàng với khối lượng lớn.
2. Những vấn đề cần lưu ý khi kế toán chiết khấu thương mại:
2.1. CKTM là số tiền giảm giá niêm yết cho KH mà DN đã giảm trừ, hoặc đã thanh toán cho người mua hàng do việc người mua hàng đã mua hàng (sản phẩm, hàng hóa), dịch vụ với khối lượng lớn và theo thỏa thuận bên bán sẽ dành cho bên mua một khoản chiết khấu thương mại. (Đã ghi trên HĐ Kinh tế mua bán hoặc cam kết mua hàng, bán hàng).
2.2. Trường hợp người mua hàng nhiều lần mới đạt được lượng hàng mua được chiết khấu thì khoản CKTM này được ghi giảm trừ vào giá bán trên " Hóa đơn GTGT" hoặc " Hóa đơn bán hàng" lần cuối cùng. Trường hợp khách hàng không tiếp tục mua hàng, hoặc khi số CKTM người mua được hưởng lớn hơn số tiền bán hàng được ghi trên hóa đơn lần cuối cùng thì phải chi tiền CKTM cho nguời mua. Khoản CKTM trong các trường hợp này được hạch toán vào TK 521.
Ví dụ: Công ty xi măng Hòang Thạch có chính sách như sau: chiết khấu 50 triệu đồng cho khách hàng mua 1.000 tấn xi măng, giá bán 01 tấn xi măng là 2 triệu đồng. Trong kỳ một khách hàng đã mua được 995 tấn xi măng. Lần cuối cùng, khách hàng đó mua thêm 5 tấn xi măng và đạt được khối lượng để hưởng chiết khấu thương mại. Gía trị của 5 tấn xi măng xong lần mua cuối là 10 triệu đồng. Trong trường hợp này, số tiền chiết khấu thương mại công ty xi măng Hòang Thạch phải trả cho khách hàng lớn hơn trị giá hàng hóa trên hóa đơn. Do vậy, Công ty xi măng Hòang Thạch phải phản ánh số tiền chiết khấu thương mại phải trả trên tài khỏan 521 “chiết khấu thương mại “ mà không ghi giảm trừ vào giá bán trên hóa đơn GTGT.
2.3 Trường hợp người mua hàng với khối lượng lớn được hưởng chiết khấu thương mại, giá bán phản ánh trên hoá đơn là giá đã giảm giá (đã trừ chiết khấu thương mại) thì khoản chiết khấu thương mại này không được hạch toán vào TK 521. Doanh thu bán hàng phản ánh theo giá đã trừ chiết khấu thương mại.
2.4 Phải theo dõi chi tiết chiết khấu thương mại đã thực hiện cho từng khách hàng và từng loại hàng bán, như: bán hàng (sản phẩm, hàng hoá), cung cấp dịch vụ.
3.Hạch tóan và xuất hóa đơn:
3.1 Hạch tóan: Trường hợp người mua hàng với khối lượng lớn được hưởng chiết khấu thương mại, giá bán phản ánh trên hoá đơn là giá đã giảm giá (đã trừ chiết khấu
thương mại) thì khoản chiết khấu thương mại này không được hạch toán vào TK 521. Doanh thu bán hàng phản ánh theo giá đã khấu trừ chiết khấu thương mại.
Ví dụ: Công ty bán 55.000 đồng/bao xi măng (chưa có thuế GTGT), số lượng 1.000 bao nhưng Công ty có chính sách bán giảm 5.000 đồng/bao.
3.1.1 Bên bán hạch tóan: Xuất hoá đơn theo giá đã giảm và ghi doanh thu (không hạch toán qua 521): ghi doanh thu (không hạch toán qua 521):
Nợ TK 131 55.000.000
Có TK 511 50.000.000
Có TK 3331 5.000.000
3.1.2 Bên mua hạch toán:
Nợ TK 156 50.000.000
Nợ TK 133 5.000.000
Có TK 331 55.000.000
3.1.3 Bên bán ghi hóa đơn:
3.2 Hạch tóan: Trường hợp người mua hàng nhiều lần mới đạt được lượng hàng mua
được hưởng chiết khấu và khoản chiết khấu thương mại này được ghi giảm vào giá bán trên
Hóa đơn (GTGT) lần cuối cùng.
VD: bán 10 bao xi măng đợt cuối đạt mức chiết khấu 200.000đ, đơn giá 55.000đ/bao
(chưa VAT)
3.2.1 Bên bán hạch tóan: Phản ánh số chiết khấu thương mại thực tế phát sinh trong kỳ, ghi:
Nợ TK 521 – 200.000
Nợ TK 3331 – 20.000
Có TK 131 – 220.000
Phản ảnh doanh thu
Nợ TK 131 – 605.000
Có TK 511 – 550.000
Có TK 3331 - 55.000
3.2.2 Bên mua hạch tóan:
3.2.2.1 Nếu hàng mua có chiết khấu vẫn chưa xuất kho: (theo dõi chi tiết từng sản
phẩm, hàng hóa, dịch vụ). Phản ảnh nhập kho:
Nợ TK 156 550.000
Nợ TK 133 55.000
Có TK 331 605.000
Phản ảnh chiết khấu
Nợ TK 331 – 220.000
Có TK 156 – 200.000
Có TK 133 – 20.000
3.2.2.2 Nếu hàng mua đã xuất bán trước khi nhận chiết khấu: sẽ hạch tóan tòan bộ vào giảm giá vốn (632) vì hàng đã bán nên không thể theo dõi hay điều giá tài khỏan hàng tồn kho.
Phản ảnh nhập kho
Nợ TK 156 550.000
Nợ TK 133 55.000
Có TK 331 605.000
Phản ảnh chiết khấu
Nợ TK 331 - 220.000 Có TK 632 – 200.000
Có TK 133 – 20.000
3.2.3 Bên bán xuất hóa đơn
...
3.3 Hạch tóan: Trường hợp khách hàng không tiếp tục mua hàng, hoặc khi số chiết khấu thương mại người mua được hưởng lớn hơn số tiền bán hàng được ghi trên hóa đơn lần cuối cùng thì phải chi tiền chiết khấu thương mại cho người mua. Khoản chiết khấu thương mại trong các trường hợp này được hạch toán vào Tài khoản 521.
Các văn bản thuế chưa quy định rõ phần này, do đó bên bán sẽ không xuất hóa đơn mà căn cứ vào phiếu thu nhận tiền chiết khấu của bên mua hạch tóan
3.3.1 Bên bán hạch tóan
Nợ TK 521 –
Có TK 131 –
3.3.2 Bên mua hạch tóan: tương tự phần 3.2.2 nhưng không có thuế GTGT đầu vào
*******************************************************************
Tài liệu tham khảo:
- 04 chuẩn mực kế toán Việt Nam đợt 1 ban hành theo QĐ 149/2001/QĐ-BTC. Thông tư số
89/2002/TT-BTC ngày 09/11/2002 hướng dẫn kế toán 04 chuẩn mực
- Quyết định 15/2006/QD0-BTC ngày 20/03/2006
- Sách Nội dung và hướng dẫn 26 chuẩn mực kế tóan Việt Nam-NXB Thống kê Hà Nội:34:
Chế độ bình thường
