Các chính sách liên quan đến các khoản giảm trừ doanh thu như: chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán,… tưởng chừng như đơn giản nhưng thực tế khi phát sinh đôi khi lại gây ra sự lúng túng hay hiểu lầm cho người xử lý, dẫn đến vi phạm những quy định mà đơn vị vô tình mắc phải.
“Một số lưu ý đối với các khoản chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán và chiết khấu thanh toán” với mong muốn giúp đỡ mọi người có thể hiểu đúng và xử lý đúng theo quy định của các văn bản pháp luật có liên quan.
1. Chiết khấu thương mại:
Chiết khấu thương mại là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho khách hàng mua với số lượng lớn.
a. Quan điểm xử lý:
Theo kế toán: căn cứ theo Quyết định 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/03/2006 thì chiết khấu thương mại được hạch toán vào tài khoản 521 và giảm trừ doanh thu.
Trường hợp người mua hàng với khối lượng lớn được hưởng chiết khấu thương mại, giá bán phản ánh trên hóa đơn là giá đã giảm giá (đã trừ chiết khấu thương mại) thì khoản chiết khấu thương mại này không được hạch toán vào TK 521. Doanh thu bán hàng phản ánh theo giá đã trừ chiết khấu thương mại.
Trường hợp người mua hàng nhiều lần mới đạt được lượng hàng mua được hưởng chiết khấu thì khoản CKTM này được ghi giảm trừ vào giá bán trên “hóa đơn GTGT” hoặc “hóa đơn bán hàng” lần cuối cùng.
Trường hợp khách hàng không tiếp tục mua hàng, hoặc khi chỉ số CKTM người mua được hưởng lớn hơn số tiền bán hàng được ghi trên hóa đơn lần cuối cùng thì phải chi tiền CKTM cho người mua. Khoản CKTM trong các trường hợp này được hạch toán vào TK 521.
Theo thuế: Doanh thu để tính thuế thu nhập chịu thuế là toàn bộ tiền bán hàng hóa, tiền gia công, tiền cung cấp dịch vụ bao gồm cả khoản trợ giá, phụ thu, phụ trội mà doanh nghiệp được hưởng không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.
Trường hợp cơ sở kinh doanh áp dụng hình thức giảm giá bán, CKTM dành cho khách hàng (nếu có) thì giá bán tính thuế GTGT là giá bán đã giảm, đã CKTM dành cho khách hàng. (Thông tư 130/2008/TT-BTC ngày 26/10/2008 của BTC)
b. Hướng dẫn lập hóa đơn đối với chiết khấu thương mại:
HHDV có giảm giá ghi trên hóa đơn thì trên hóa đơn phải ghi rõ: tỷ lệ % hoặc mức giảm giá, giá bán chưa có thuế GTGT (giá bán đã giảm giá), thuế GTGT, tổng giá thanh toán đã có thuế GTGT. (Thông tư 32/2007/TT-BTC ngày 09/04/2007 của BTC)
Nếu việc giảm giá áp dụng căn cứ vào số lượng, doanh số HHDV thực tế mua đạt mức nhất định thì số tiền giảm giá của HH đã bán được tính điều chỉnh trên hóa đơn bán HHDV của lần mua cuối cùng hoặc kỳ tiếp sau. Trên hóa đơn phải ghi rõ số hóa đơn được giảm giá và số tiền được giảm giá. (Thông tư 129/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của BTC)
Lưu ý một số trường hợp đặc biệt:
- Một số công ty đang sử dụng hệ thống quản lý và hệ thống phần mềm kế toán áp dụng chung cho toàn bộ các công ty trong tập đoàn trên toàn cầu. Hệ thống này chỉ có thể lưu trữ một bảng giá cố định cho mỗi mặt hàng trên hệ thống và chưa thể hỗ trợ ghi nhận giảm giá, chiết khấu trên hóa đơn GTGT bán ra của Công ty. Căn cứ vào các qui định và tình hình thực tế nêu trên, Tổng cục thuế hướng dẫn việc lập hóa đơn và hạch toán đối với các trường hợp giảm giá, chiết khấu thương mại của Công ty như sau:
Căn cứ vào doanh số hàng hóa thực tế mà các đại lý, nhà phân phối đạt được quy định tại hợp đồng hoặc chính sách chiết khấu giữa Công ty với các đại lý, nhà phân phối thì khi kết thúc chương trình hay kì giảm giá, chiết khấu hàng bán, Công ty xuất hóa đơn GTGT điều chỉnh, trên hóa đơn ghi rõ giảm giá hàng bán hoặc chiết khấu thương mại, thuế GTGT kèm theo bảng kê chi tiết doanh số và thuế GTGT của các khoản giảm giá, chiết khấu có xác nhận của Công ty và đại lý, nhà phân phối. Căn cứ vào hóa đơn điều chỉnh, Công ty và các đại lý, nhà phân phối kê khai điều chỉnh doanh số mua, bán, thuế GTGT đầu ra, đầu vào theo qui định. (CV 1447/TCT-DNL ngày 27/04/2011 của TCT gửi các CT)
- Một số Công ty do hệ thống phần mềm chương trình bán hàng nhập đơn hàng theo số lượng của từng loại điện thoại đặt mua (model) và theo từng số IMEI điện thoại rất phức tạp. Do vậy, BTC hướng dẫn việc lập hóa đơn đối với khoản giảm giá, chiết khấu thương mại của Công ty như sau:
Trường hợp Công ty thực hiện việc giảm giá, chiết khấu theo nhiều chương trình giảm giá thì Công ty xuất hóa đơn GTGT điều chỉnh, trên hóa đơn ghi rõ giảm giá hàng bán, chiết khấu thương mại, thuế GTGT cho số lượng hàng hóa đã bán cho từng khách hàng có kèm theo bảng kê chi tiết danh sách các hàng hóa (số IMEI) đã xuất bán cho từng khách hàng. Công ty chịu trách nhiệm số liệu trên hóa đơn và bảng kê. Trên cơ sở hóa đơn điều chỉnh, Công ty và khách hàng kê khai điều chỉnh doanh số mua, bán, thuế đầu ra, đầu vào theo qui định. (CV 18102/BTC-TCT ngày 31/12/2010 của BTC gửi CT Bắc Ninh)
c. Thuế TNDN đối với chiết khấu thương mại:
Căn cứ điểm 2.19 mục IV phần C Thông tư số 130/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của Bộ Tài Chính về thuế TNDN quy định các khoản chi không được trừ khi tính thuế TNDN:
Trường hợp Công ty thực hiện các chương trình bán hàng có giảm giá cho khách hàng (chiết khấu thương mại) theo đúng pháp luật về xúc tiến thương mại và đầu tư, nếu việc giảm giá được điều chỉnh trên hóa đơn của lần mua cuối cùng hoặc kỳ sau thì phần giảm giá này không thuộc khoản chi bị khống chế không vượt quá 10% trên tổng chi phí được trừ, trường hợp việc giảm giá không thể hiện trên hóa đơn Công ty chi bằng tiền thì khoản chi này thuộc khoản chi bị khống chế.
d. Thuế TNDN đối với sản phẩm khuyến mãi:
Căn cứ khoản 1 và khoản 2.19, Mục IV, Phần B, Thông tư số 130/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của BTC hướng dẫn về thuế TNDN:
“Trừ các khoản chi không được trừ, doanh nghiệp được trừ mọi khoản chi nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau: Khoản chi thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp; khoản chi có đủ hóa đơn, chứng từ hợp pháp theo quy định của pháp luật.”
“Phần chi quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, hoa hồng môi giới; chi tiếp tân, khánh tiết, hội nghị; chi hỗ trợ tiếp thị, chi hỗ trợ chi phí, chiết khấu thanh toán; chi báo biếu, báo tặng của cơ quan báo chí liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh vượt quá 10% tổng số chi được trừ; đối với doanh nghiệp thành lập mới là phần chi vượt quá 15% trong ba năm đầu kể từ khi được thành lập. Tổng số chi được trừ không bao gồm các khoản chi khống chế quy định tại điểm này; đối với hoạt động thương mại, tổng số chi được trừ không bao gồm giá mua của hàng hoá bán ra.”
Căn cứ Thông tư số 153/2010/TT-BTC ngày 28/9/2010 của Bộ tài chính quy định về hóa đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ:
Trường hợp Trung tâm thực hiện chương trình khuyến mãi theo quy định của pháp luật thương mại về hoạt động xúc tiến thương mại cho khách hàng bằng sản phẩm (sử dụng sản phẩm đang kinh doanh hoặc sản phẩm khác để khuyến mại) thì khi lập hóa đơn GTGT, Trung tâm thực hiện theo quy định trên. Trung tâm không hạch toán vào doanh thu các hóa đơn này, chỉ tính giá vốn của sản phẩm vào chi phí được trừ khi tính thuế TNDN (thuộc khoản mục chi phí bị khống chế).
2. Giảm giá hàng bán:
Giảm giá hàng bán: là khoản giảm trừ cho người mua do hàng hóa kém phẩm chất, sai quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu.
Cách lập hóa đơn cho khoản giảm giá hàng bán:
- Cơ sở kinh doanh đã xuất bán, cung ứng hàng hóa, dịch vụ và lập hóa đơn do hàng hóa, dịch vụ không đảm bảo chất lượng, quy cách, kiểu dáng hoặc ghi sai thuế suất phải điều chỉnh (tăng, giảm) giá bán, điều chỉnh thuế suất thuế GTGT thì bên bán và bên mua phải lập biên bản hoặc có thỏa thuận bằng văn bản ghi rõ số lượng, quy cách hàng hóa, mức giá tăng (giảm) theo hóa đơn bán hàng (số ký hiệu, ngày, tháng của hóa đơn, thời gian), lý do tăng (giảm) giá, lý do điều chỉnh thuế suất đồng thời bên bán lập hóa đơn điều chỉnh (tăng, giảm) giá bán, (không được ghi số âm (-)), thuế GTGT cho hàng hóa, dịch vụ tại hóa đơn số, ký hiệu… Căn cứ vào hóa đơn điều chỉnh, bên bán và bên mua kê khai điều chỉnh doanh số mua, bán, thuế đầu ra, đầu vào. Trường hợp thuế suất ghi trên hóa đơn bán ra cao hơn thuế suất quy định, nếu không xác định được người mua thì không được lập hóa đơn điều chỉnh thuế GTGT. (Thông tư 129/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của BTC)
- Xuất hóa đơn điều chỉnh giảm giá cho lượng hàng tồn kho của các nhà phân phối: Công ty đã xuất bán hàng hóa và lập hóa đơn cho cá nhà phân phối nhưng do thỏa thuận tại hợp đồng phải giảm giá cho lượng hàng tồn kho của các nhà phân phối đã mua trước thời điểm Công ty giảm giá sản phẩm đó trên thị trường thì Công ty (bên bán) và nhà phân phối (bên mua) phải lập biên bản hoặc có thỏa thuận bằng văn bản ghi rõ số lượng, quy cách hàng hóa, mức giá giảm theo hóa đơn bán hàng (số ký hiệu, ngày, tháng của hóa đơn, thời gian), lý do giảm giá, đồng thời bên bán lập hóa đơn điều chỉnh mức giá được điều chỉnh. Hóa đơn ghi rõ điều chỉnh giảm giá bán (không được ghi số âm(-)), thuế GTGT cho hàng hóa tại hóa đơn số, ký hiệu… Căn cứ vào hóa đơn điều chỉnh, bên bán và bên mua kê khai điều chỉnh doanh số mua, bán, thuế đầu ra, đầu vào. (CV 5158/TCT-CS ngày 17/12/2009 của TCT gửi CT TP.HCM)
3. Chiết khấu thanh toán:
Theo quan điểm của kế toán: Chiết khấu thanh toán là khoản tiền người bán giảm trừ cho người mua, do người mua thanh toán tiền mua hàng trước thời hạn theo hợp đồng.
Theo quan điểm của thuế: Không được ghi giảm gía trên hóa đơn bán hàng. Đây là một khoản chi phí tài chính Công ty chấp nhận chi cho người mua. Người bán lập phiếu chi, người mua lập phiếu thu để trả và nhận khoản chiết khấu thanh toán. Các bên căn cứ chứng từ thu, chi tiền để hạch toán kế toán và xác định thuế TNDN theo quy định. Chiết khấu thanh toán là một khoản chi bị khống chế không được vượt quá 10% tổng số chi phí được trừ (không bao gồm các khoản thu chi khống chế) (Thông tư số 130/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của BTC)
