+ Ý nghĩa của việc dạy con qua hai lần sau:
- Lần thứ tư: Không nói dối con, dạy con đức tính thật thà.
Ban đầu bà mẹ chỉ nói đùa, biết mình lỡ mồm, bà mẹ muốn đính chính lại, mà bà muốn dạy con chữ tín bằng cách đi mua thịt lợn về cho con ăn thật. Qua việc làm của bà muốn giáo dục con lời nói phải đi đôi với hành động, không để trẻ mất niềm tin dù chỉ việc nhỏ.
- Lần thứ năm: Kiên quyết trong việc hướng trẻ vào việc học tập.
Bà đã không ngại tốn kém, chấp nhận mất mát về vật chất để Mạnh Tử có được nhận thức sâu sắc về việc học.
+ Tác dụng cách dạy con của bà mẹ Mạnh Tử:
Mạnh Tử đã trở thành một bậc hiền tài trong thiên hạ.
Con mình trở thành người giỏi giang là điều mà tất cả các bà mẹ đều ao ước. Nhưng rất ít bà mẹ biết dạy con khéo léo và xuất sắc như bà mẹ của Mạnh Tử.
Câu 3. Em hình dung bà mẹ Mạnh Tử là người như thế nào?
- Qua câu chuyện ta thấy mẹ của Mạnh Tử không chỉ là người mẹ mà còn là cô giáo vĩ đại đầu tiên của con mình.
- Tuy chỉ là một người phụ nữ bình thường nhưng cách dạy dỗ của bà rất khéo léo, sâu sắc, rất khoa học như một nhà sư phạm tài ba.
Câu 4. Nêu nhận xét về cách viết truyện “Mẹ hiền dạy con”
“Đơn sơ, ngắn gọn, rất ít lời mà nhiều nghĩa. Nét nghệ thuật đó tiêu biểu cho loại truyện trung đại. Mỗi truyện thường ngắn gọn, kể việc khắc họa nhân vật đơn sơ, vừa sáng tạo tưởng tượng, vừa nói việc thật người thật, đan xen lời kể là vài lời nhận xét bình luận, để làm rõ ý nghĩa của truyện, tăng thêm tính giáo dục, hướng người đọc vào những cảm xúc suy nghĩ lành mạnh”.
(Theo Vũ Dương Quỹ, Lê Bảo - Bài giảng văn 6)
III. HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
Câu 1. Hãy phát biểu cảm nghĩ của em về sự việc: Bà mẹ Mạnh Tử đang ngồi dệt vải trông thấy con bỏ học về nhà chơi, liền cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung.
+ Tấm vải dệt lên, mất biết bao công sức thời gian thế mà bà mẹ cắt nó đứt ngay để dạy con cảm nhận việc nghỉ học một cách sâu sắc => đó là hoạt động rất bất ngờ gây ấn tượng mạnh.
+ Bà không đánh, hay chửi mắng mà lấy biểu tượng tấm vải bị cắt đứt để so sánh việc con bỏ học => Đó là cách dạy rất khéo léo, đầy tính sư phạm.
+ Đồng thời qua đó thể hiện thái độ rất kiên quyết, dứt khoát và tình thương con vô cùng của người mẹ.
Câu 2. Có hai yếu tố Hán - Việt đồng âm, hãy cho biết các kết hợp dưới đây được sử dụng với nghĩa nào?
+ Hai yếu tố Hán - Việt đồng âm: tử - chết; tử - con.
+ Các kết hợp: công tử, hoàng tử, đệ tử, chữ tử được dùng với nghĩa là con.
+ Các kết hợp: tử trận, bất tử, cảm tử dùng với nghĩa là chết
IV. TƯ LIỆU THAM KHẢO
[...] Tóm lại, truyện Mẹ hiền dạy con ngợi ca tấm gương người mẹ có tấm lòng và phương pháp dạy con của một cô giáo tài hoa: Tạo cho con môi trường sống tốt dẹp, rèn cho con vừa có đạo đức, vừa có chí học hành, thương con nhưng không nuông chiều, ngược lại, rất nghiêm khắc.
(Theo Vũ Dương Quỹ, Lê Bảo - Bình giảng văn 6)
Về nghệ thuật: Lựa chọn các sự việc, chi tiết vừa cụ thể vừa giàu ý nghĩa tiêu biểu, cách kể ngắn gọn giản dị. Nhờ thế, truyện nhằm đưa ra bài học đạo lí nhưng không khô khan mà giàu sức thuyết phục.
(Theo Ôn tập ngữ văn 6 - Nguyễn Văn Long chủ biên)
Ba sự việc đầu cho thấy: Việc lựa chọn môi trường sống có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc hình thành nhân cách trẻ thơ. Người Việt Nam có câu: “Gần mực thì đen gần đèn thì rạng”, phần nào thể hiện ý nghĩa tương tự. Hai sự việc sau, bà mẹ cũng thể hiện những quan điểm dứt khoát trong cách dạy con: Thứ nhất không được nói dối trẻ, thứ hai kiên quyết hướng trẻ vào việc học tập - kể cả phải chấp nhận tốn kém về của cải vật chất. Mạnh Tử học tập chuyên cần, sau trở thành bậc đại hiền, nổi tiếng về đạo đức và hiểu biết rộng, chính là nhờ cách dạy con như thế của người mẹ.
Soạn bài mẹ hiền dạy con
