Phân tích bài thơ Sang Thu - Hữu Thỉnh

[adminbao]

Bài 1:
Mùa thu là một đề tài muôn thuở của các thi nhân Việt Nam. Nếu như Nguyễn Khuyến có chùm thơ thu với ba bài : « Thu vịnh », « Thu điếu », « Thu ẩm » ; Xuân Diệu có « Đây mùa thu tới » ; Lưu Trọng Lư có « Tiếng thu », tất cả đều là những bài thơ rất nổi tiếng, thì Hữu Thỉnh cũng có một chớm « Thu sang » rất nhẹ nhàng êm dịu. Trong đó có hai khổ thơ rất hay ghi lại cảm xúc của nhà thơ trước cảnh sang thu ở một miền quê nhỏ :

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.

Sông được nước dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

Mùa thu của Hữu Thỉnh được mở ra không phải với sắc vàng tươi của hoa cúc, cũng không phải với vị thơm ngon của cốm làng Vòng, mà là với hương ổi thơm giòn ngọt phả vào trong gió thu. Dường như cái hương thơm dịu ấy chỉ thoang thoảng quanh quất đâu đây. Nó không mang cái mùi thơm hăng hắc như hoa sữa, cũng không quá nhẹ để người ta dễ lãng quên. Hương thơm ấy nhẹ nhàng thoảng qua theo gió, đề người ta chợt xốn xang trong lòng. Làn gió se se lạnh của mùa thu cũng rất khác với cái gió tê tái của mùa đông. Nó chỉ khiến ta hơi co người lại một chút và để rồi thảnh thơi đón nhận cả một lưồng khí thu mát rượt trong lòng. Có lẽ, sẽ chẳng ở đâu có cái gió se lạnh ấy ngoài mùa thu của đất Bắc – cái gió se mà từ lâu vẫn được coi là hồn thu Bắc Bộ. Một hương thơm thu một làn heo may thu đã làm nên cái mở độc đáo cho bài thơ, thậm chí dường như còn độc đáo đến bất ngờ cho cả nhà thơ : “Bỗng nhận ra hương ổi”. Thu đến chẳng hề báo trước! Thu sang từ bao giờ Hữu Thỉnh cũng không biết nữa! Ông chỉ nhận ra một sự bất ngờ mà như đã đợi từ lâu lắm. Thu sang mang theo hơi thửo của mình và mang theo cả cái vẻ thu mơ màng mờ ảo:

“Sương chùng chình qua ngõ”

Sương thu cũng có cái nét đặc biệt riêng của nó. Nó không tan nhanh như sương mùa hạ, cũng chẳng dầy đặc như sương mùa đông. Sương thu là những làn khói mong manh bay vờn nhẹ trên những nãi nhà, ngoài vườn. Sương thu không vô cảm, nó cũng mang hồn người . Sương đang đợi ai, sương đang chờ ai mà sao lưu luyến thế? Từ láy “chùng chình” tạo cho ta cảm giác “dùng dằng nửa ở nửa về”. Đến sương lúc này cũng là sương thu mà Hữu Thỉnh vẫn còn ngẩn ngơ mãi:

“Hình như thu đã về”

Ông thờ ơ quá chăng hay bởi lòng ông đang bối rỗi? Thu về tự bao giờ? Từ hương ổi hay từ làn gió heo may? Thu làm lòng người xao xuyến quá chừng để đến nỗi không biết thu đến thực hay mơ!

Sau một thoáng bỡ ngỡ, nhà thơ như chợt bừng tỉnh- thu đã về thật rồi! Khép lại những hoài nghi, Hữ Thỉnh chẳng còn nghĩ gì ngoài cảm xúc đang dâng trào:

“Sông được nước dềnh dàng,
Chim bắt đầu vội vã”.

Nhịp thơ nhanh và gấp cũng như hơi thở của mùa thu đã bắt đầu đập mạnh. Sông vào mùa này chẳng có mưa to gió lớn nên nước cứ “dềnh dàng”. Con sông tràn trề nước mà hình như cứ không chịu chảy, cứ cố nán lại để đợi chờ ai. Sông chờ nước mùa thu chăng? Một hình ảnh thơ thật thi vị và lãng mạn. Nhưng đàn chim thì không thể dềnh dàng được nữa, chúng phải vội vã bay về phương Nam tránh rét. Tất cả đều đang chuyển mình, đang thay đổi. Thậm chí ngay cả đám mây mùa hạ cũng thấy sốt ruột, phải “Vắt nửa mình sang thu”. Phải chăng đám mây kia có hai nửa thì một nửa nằm bên mùa hạ, nửa kia thuộc về mùa thu. Không biết ở đây là mùa thu lưu luyến mùa thạ hay nhà thơ đang mong chờ mùa hạ mà vẫn lưu luyến mùa thu đây? Điêu này thì Hữu Thỉnh thật khác với các nhà thơ khác. Cũng viết về mùa thu, Nguyễn Khuyến viết: “Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt” – có nghĩa là thu của Nguyễn Khuyến đã thực là thu, nó không còn vương vấn chút gì của mùa hè rực lửa. Còn Hữu Thỉnh, ông viết mùa thu nhưng lại là vào lúc giao mùa. Chắc hản phải yêu mùa thu lắm Hữu Thỉnh mới vẽ ra được một bức tranh thu nồng đượm hơi ấm đất trời, nồng đượm hơi ấm quê nhà như thế.

Trong làng thơ dân tộc, đã và sẽ có nhiều bài thơ thu hay. Nhưng có lẽ sẽ chẳng ai biết mà lại quên được một chớm “Thu sang” của Hữu Thỉnh - một mùa thu nhẹ nhàng, nữ tính, trông qua như một cô thôn nữ mộc mạc mà sao lại đằm thắm khó quên đến thế!

Bài 2:
Mối năm có 4 mùa : xuân hạ thu đông. Nó tạo thành 1 vòng tròn tuần hoàn liên tiếp ko ngùng nghỉ hay mệt mỏi triền miên từ năm này qua năm , bất diệt. Đôi khi, sự chuyển giao giữa các mùa của cái vòng tròn ấy lại diễn ra quá nhanh khiến ta ko thể nào nhận ra đuợc. Họa chăng, có 1 vài tâm hồn đủ tinh tế và nhậy cảm để nhận ra dc cái thời khắc giao mùa ấy. và HT là 1 nguời có tâm hồn nhu thế. = những cảm nhận tinh tế và nhũng rung động tự đáy lòng mình, ông đã cho ra đời tác phẩm St - 1 tp khắc họa rõ nét cảnh vật đất trời khi thời khắc giao mùa !

ST đúng là St thật! Cái nhan đề bài thơ đã diễn tả đầy đủ Dc nội dung mà bài thơ thể hiện!. Có thể coi đây là dòng bút kí chân thành khắc họa chân thực cảnh vật đất trời lúc chớm thu:

bỗng nhận ra huơng ổi

phả vào trong gió se

suong chùng chình qua ngõ

hình nhu thu đã về

H*uơng ổi chín là nét đặc trung của mùa thu, chỉ riêng thu mới có. nó thay sự rực rỡ chói chang của nắng hè = sự mộc mạc, thanh khiết của mình. Cùng cúc vàng, huơng ổi chín thành sứ giả báo thu. Nhung hình nhu, huơng ổi xuất hiện nhan và bất ngờ quá khiến con nguời chảng mấy ai nhận ra để rồi trong 1 thoáng bất ngờ, Ht sững sờ nhận ra huơng ổi chín ” bỗng”. Ko lạnh lẽo nhu gió mùa đông bắc, ko bỏng rát nhu gió lào mùa hạ, gió se là loại gió chỉ mình thu mới có: nó chỉ nhẹ nhàng hây hẩy chỉ đủ sức nâng cho chiếc là vàng bay khi rời mình về với đất mẹ. Trong cái gió ấy, cái bµu ko khí ấy nòng nàn mùi ổi chín. huơng ổi thơm nồng và dày đặc trong ko khí” phả “. Trong cơn gió se lạnh của buổi sớm mai ta còn gặp 1 làn suơng mỏng truớc ngõ nhà. Nó cứ đu đẩy mãi ko thôi, nuẳ muốn tan đi cho mặt trời thức giấc, nửa lại vấn vuơng chẳng muốn rời ” chùng chình “. tới đây, ta mới thấy tài hoa trong việc sử dụng ngôn từ của nhà thơ :” hình nhu thu đã về ”

Thu đã về với h*uơng ổi, với gió se với làn suơng mỏng truớc ngõ nhà. HT đã tận mắt chứng kiến và cảm nhận những điều đó mà sao vẫn ngỡ ngàng ko dám chắc ? Tâm lý con nguời ta thuờng ai cg vậy :với những gì tới quá nhanh, quá bất ngờ ta vẫn giữ trong lòng sự nghi hoạc ko dám khẳng định dù chứng cớ đã quá rõ ràng, đã phơi bầy ngay tuớc mắt. Với Ht có lẽ cũng vậy : vì thu tới quá nhanh nên ông ko khỏi ngỡ ngàng, hoài nghi. Dù lí trí đã kd quá rõ ràng song t/c lại còn mơ hồ chua dám chắc!!!

Khổ thơ thứ 2 là 1 loạt nhũng biểu hiện của mùa thu nhu lời khẳng định cho sự mơ hồ của HT :

sông đuợc lúc dềnh dàng

chim bắt đầu vội vã

có đám mây mùa hạ

vắt nủa mình sang thu

Mùa hạ _ mùa của nhũng cơn lũ dữ có vẻ đax đi qua. Dòng sông ko còn đỏ ngầu ùng ục kêu gào suốt ngày đêm há cái miệng = những cơn sóng dữ ra đòi nhấn chìm mọi thứ. Nó đã hiÒn hòa hơn, dòng nc xanh lững lờ chảy chậm rãi ko väi vàng nhu phong thái của 1 nguời đi bộ cứ dùng dàng ngắm cảnh ” dềnh dàng “. Thu đã về cùng cơn gió may se lạnh. Tạm rời xa cái nắng chói chang của mùa hè cùng tiếng ve rộn rã, từng đàn chim bắt đầu hãi hả cuộc hành trình thuờng niªn của mình về phuơng nam tránh rét ” bắt đầu vội vã “. Đất trời chớm thu, cái nắng vàng rục mùa hè đax nhuờng chỗ cái nắng vàng tuơi sắc thu. Thế nhung vẫn còn đó những đám mây trắng phau của mùa hạ vẫn còn vuơng vấn chua đi. Những đám mây ấy ko còn trắng phau tới nhức mắt, mà nguợc lại là màu trắng trong dịu dàng hòa vào nền trời màu thiên thanh.

Hè đi mà chưa hẳn đã đi, thu về mà có lẽ còn chua về hẳn. hè còn đó với những ánh nắng, cơn mưa:

vẫn còn bao nhiêu nắng

đã vơi dần cơn mua

sấm cũng bớt bất ngờ

trên hàng cây đứng tuổi

Có vẻ, ánh nắng của mùa hè vẫn còn luyến tiÕc thời gian, nắng còn phủ đầy mặt đất trên từng cành c©y ngọn cỏ nhung đã nhạt dần màu sắc. Thu sang với nhũng cơn mua bay dìu dịu nhẹ nhàng như bản chÊt của thu. Mưa rào - nhũng w cơn mưa rào mùa hạ đã giảm cả về cuờng độ lẫn mức độ. Mưa chỉ đủ để rửa sạch bầu trời, thanh lọc ko khí mà thôi.Mua giảm sấm cũng ít hẳn đi. Những hàng cây cổ thụ sau 1 mùa hè oàn mình vì sấm nay đã dc lặng im suy ngẫm. 1 HA ẩn dụ rất hay! .Cây cối cũng như con người càng về già càng dầy dặn vµ lão luyện thêm lên. Những sấm chớp, khó khăn của cuộc đời cuối cùng cũng chỉ là cơn sấm ầm ì chẳng thể phạm đến ta.

Bài 3:

Nếu như Xuân Diệu trong bài " Đây mùa thu tới" cố gắng miêu tả một cách sinh động trạng thái chuyển mùa của sự vật thì " Sang Thu"của Hữu Thỉnh bằng những bước chuyển mình đầy tinh tế và nhạy cảm của vạn vật trước thời khắc giao mùa. Mở đầu bài thơ, tác giả đã bất ngờ trước khung cảnh thiên nhiên:
Bổng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió khe
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Cụm từ "bỗng nhận ra" là một trạng thái chưa hề chuẩn bị như là một sự bất ngờ nhưng thật sự đó chỉ là cái cớ để nhà thơ có thể quan sát sự xuất hiện của mùa thu trong đất trời bằng tất cả các giác quan của tâm hồn nhạy cảm. Cũng chẳng phải bắt nguồn từ hương cốm mới của mùa thu cũng không phải từ mùi hoa cau rụng mà mùa thu của Hữu Thỉnh chợt hiện diện là mọtt làn gió đặc biệt nó đem mà thơm của hương ổi đến. Cùng với động từ " phả vào" gợi ra sự bất ngờ trong cảm nhận vừa gợi ra cái thực thể của hương ổi vừa gợi ra sự vận động nhẹ nhàng của gió. Bước vào thời khắc giao mùa lại có thêm sương nên mùa thu lại càng dễ nhận ra:" Sương chùng chình qua ngõ". Từ láy "chùng chình" gợi lên nét tư lự của lòng người và có một chút gì man mác trong không giang mùa thu cứ như thế thu đến từ lúc nào. Từ tình thái"hình như" thể hiện một trạng thái chưa chắc chắn có một chút nghi hoặc một chút bâng khuân không rõ ràng.

Đúng vào thời điểm ấy, thời điểm chuyển giao và cảm xúc ấy tiếp tục lan tỏa mở ra trong cái nhìn xa hơn rộng hơn:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Cái nhìn tinh tế của Hữu Thỉnh đã phát hiện ra bao điều mới lạ của sự vật: sông, chim, đám mây,...Tất cả đều là trong trạng thái ngập ngừng. Đó là vẻ dềnh dàng của dòng sông, đó là cái bắt đầu vội vả của cánh chim và thật đặc biệt khi đám mây mang trên mình cả hai mùa.Tất cả đang hòa cùng trong một liên khúc biến tấu giao mùa. Không có cái gì hiện rõ ràng ra nét cả. Ngay cả đám mây mùa hạ cũng vắt nữa mình sang hạ và thu. Tất cả cùng nói với chúng ta rằng không phải vẻ đẹp của mùa thu nhưng cũng không phải là vẻ đẹp của mùa thu mà đây chính là vẻ đẹp của sự chuyển mùa. Vẻ đẹp của con người cũng đang rộng mở đẻ cùng giao cảm với thiên nhiên. Bức tranh chuyển mùa thật đẹp nhưng cũng có sự nuối tiếc
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Nắng thì vẫn còn , mưa thì vơi dần đó cũng là dấu hiệu của sự chuyển mùa. Từ " vẫn" làm cho ta thấy được sự luyến tiếc khi mùa hạ gần trôi qua. Mới đọc ta tưởng rằng đây là bức tranh tả cảnh nhưng tác giả đã kín đáo bộc lộ cảm xúc giao mùa đó là những rung động ngọt ngào của lòng người trong mối lưu luyến thâm quyện với thiên nhiên. Bài thơ khép lại với hai câu thơ vừa có ý nghĩa tả thực vừa có ý nghĩa biểu tượng . Sấm cũng bất ngờ trên hàng cây đứng tuổi. Thời tiết giao mùa, những cơn mưa xối xả cũng vơi đi thì sấm cũng bớt bất ngờ và dữ dội với hàng cây. Từ hình ảnh thực đó gợi trong làng ta bao nhiêu liên tưởng: Sấm chính là tác động của thiên nhiên và hàng cây đứng tuổi chính là con người từng trải. Con người từng ném trải bao nhiêu biến động của cuộc đời thì tác động ngoại cảnh không dễ gì làm họ bị bất ngờ . Từ đó ta có thể hiểu rằng sang thu không chỉ là sự chuyển giao của trời đất mà còn là sự chuyẩn giao của cuộc đời mỗi con người.

Sang thu của Hữu Thỉnh là một bài thơ hay, bài thơ giúp ta cảm nhận được những chuyển biến nhẹ nhàng mà rõ rệt của thiên nhiên từ hạ sang đầu thu để rồi gợi trong lòng ta một chút bâng khuân một chút ngỡ ngàng và Sang thu có lẽ đã khơi dậy trong lòng ta bao nhiêu suy nghĩ về cuộc đời con người

Bài 4


Pass: tuthienbao.com(Không copy link để tải)
Download: Đối với link từ google.com các bạn không biết tải thì xem cái này: Click Here
DOWNLOAD